تفکیک مناطق دگرسانی لیستونیتی به روش دورسنجی و بررسی اکتشافی آنها (ژئوشیمیایی و کانی سازی) در افیولیت های ناحیه خوی

چکیده لیستونیت ها به طور مشخص، سنگ هایی هستند که از دگرسانی گرمابی سنگ های مافیک و اولترامافیک تشکیل می شوند. این سنگ ها در پهنه های افیولیتی پدیدار می شوند. از نظر فلززایی، سنگ های لیستونیتی می توانند میزبان کانی سازی جیوه، طلا، آرسنیک، کبالت و نیکل باشند. اهمیت کانی سازی جیوه و طلا در لیستونیت ها، بیش از فلزات دیگر است. کارهای زمین شناسی و اکتشافی پیشین نشانگر وجود رخنمون هایی از لیستونیت در ناحیه الند و قورشاقلو می باشد. در این پژوهش، نخست با پردازش داده های ماهواره ای tm با استفاده از فن سنجش از دور از طریق به کارگیری روش هایی چون نسبت باندی، آنالیز مولفه های اصلی و کروستا، مناطق لیستونیتی ناحیه مورد مطالعه، تفکیک و مورد نقشه برداری قرار گرفت. سپس کانی های سنگین رسوبات آبراهه ای که به تعداد 120 نمونه پیش از این برداشت شده بود، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. در این نمونه ها کانی های پیریت، باریت، رآلگار، سینابر، سلستین، طلا، گالن، سروزیت، شئلیت، نقره، بورنیت، پیرومورفیت و ماسیکویت مشاهده شد که در این میان وجود کانی سینابر در 53 نمونه از این 120 نمونه قابل توجه است. همچنین نتایج حاصل از آنالیز ژئوشیمیایی تعداد 136 نمونه برداشت شده از کل منطقه مطالعاتی، به روش های آماری تک متغیره و چند متغیره بررسی شد. مطالعات آماری نشان می دهد که عناصر همبستگی خیلی بالایی با هم ندارند. بررسی ها نشان می دهد که در مقدار عنصر جیوه در منطقه طوره و قورشاقلو، افزایش دیده می شود. به علاوه در محاسبات چند متغیره داده ها به روش آنالیز فاکتوری، جیوه، آنتیموان و طلا در فاکتور 3 بیشترین بار فاکتوری را دارند که می تواند در ارتباط با کانی سازی در منطقه باشد. فزون بر آن، تغییرات جرمی عناصر و اکسیدها در حین دگرسانی های سیلیسی-کربناته با استفاده از آنالیز شیمیایی تعدا 27 نمونه ژئوشیمیایی انجام گرفت. این بررسی گویای آن است که در لیستونیت های سیلیسی، اکسیدهای p2o5, cr2o3, tio2, k2o, sio2, al2o3, cao ، به ترتیب به میزان 327%، 285%، 189%، 205%، 140%، 107% و 72%، افزودگی و در اکسیدهای mgo, mnoبه میزان 56%- و 92%- کاهیدگی دیده می شود. در لیستونیت های سیلیسی-کربناته نیز بیشترین درصد افزایش به ترتیب در اکسیدهای k2o, cao, al2o3, na2o, tio2 به ترتیب به میزان 55%، 48%، 49%، 28%، 43% دیده می شود و بیشترین درصد کاهیدگی در اکسیدهای cr2o3, mgo, p2o5, mno, fe2o3, sio2 به میزان 103%-، 45%-، 50%-، 27%-، 13%- و 7%- دیده می شود. در لیستونیت کربناته بیشترین افزایش در اکسیدها مربوط است بهcao l.o.i, و k2o به ترتیب به میزان 4166%، 29/81%، 8/1% دیده می شود و بیشترین کاهش در درصد اکسیدها، مربوط است به mgo, na2o, sio2، tio2، al2o3، fe2o3، cr2o3، به میزان 3/70%-، 28/58%-، 5/60%-، 65%-، 46%-، 8/41%-، 6/51%-. سرانجام از نتایج حاصل از مطالعات دورسنجی، مطالعات لیتوژئوشیمیایی و گسل ها، لایه های اطلاعاتی تهیه شد و با کمک نرم افزار arcmap، منطق فازی بر روی این داده ها اعمال و مناطق امید بخش از نظر کانی سازی مشخص شد. سپس مناطق تعیین شده به عنوان پتانسیل دار، به وسیل? مطالعات انجام شده روی نمونه های کانی سنگین کنترل شد و مناطقی که با احتمال بالا کانی زایی دارند مشخص شدند.